Waarom vrijheid juist ook schuilt in ‘verplichtingen'

Ken je dat gevoel van veel te veel moeten? Altijd maar dat eeuwige moeten… Grote kans dat je net als de rest dit gevoel kent. En er een hekel aan hebt.

Dan is de inspiratiemail van deze week iets voor jou. 

Aan het einde van deze tekst zal het hele onderwerp een stuk frisser en geïnspireerder voelen in jouw hart. 

We beginnen bij een veelvoorkomende misvatting. Namelijk dat vrijheid vooral betekent: de afwezigheid van een bepaald soort dwang. 

Niet naar je werk hoeven op maandagochtend, omdat het vakantie is. Niet op de kids te hoeven letten omdat die lekker een weekendje naar oma zijn. Of misschien voel je je een keer heel vrij wanneer je een glaasje te veel op hebt tijdens een feestje, en niet meer nadenkt over wat anderen er allemaal van vinden.

Maar er is nog een heel andere manier van vrij zijn. Namelijk dat vrijheid juist de aanwezigheid is van een mogelijkheid.

Neem dat voorbeeld van niet naar je werk hoeven op maandagochtend. Je bent vrij van je werk. Maar er zijn genoeg mensen op de wereld die door omstandigheden niet mogen of kunnen werken. Zij missen de vrijheid om te werken. Die jij juist hebt.

En ja, kinderen brengen een heleboel verantwoordelijkheden en verplichtingen met zich mee. Maar wel de mogelijkheid om een liefdevolle familie te ervaren. En dat is wederom een enorme vrijheid die niet iedereen heeft.

Misschien heb je na het afgelopen Ethiek Revolutie e-festival wel het gevoel dat je heel veel moet. Veganistisch eten. Naar een bank en energieleverancier overstappen die vrede en niet oorlog in de hand werken. Wat vaker iets bij de kringloop halen. Veel moeten, weinig vrijheid?

Maar wél heb je dus juist de vrijheid om die goede keuzes te maken. Om een schone ethische lei te gaan ervaren. Om voldoening te voelen in je hart.

Laatste voorbeeld. Ooit gehoord van spirituele bevrijding? Vrij zijn van het ego? Stel dat je verlicht raakt, en dat je eindelijk van al die negatieve ego gedachten en gevoelens af bent!! Maar nu, in this precious moment, mag je het spel van licht en donker aanschouwen. Yin en yang. 

Ik kan persoonlijk slechts gissen naar de mogelijke bedoeling van het bestaan. Maar in mijn hart voel ik: het pad is óók het doel. Ik heb op dit moment de bijzondere vrijheid om het leven te ervaren. En dat is me dierbaar.

Dit is dus het onderscheid tussen vrij zijn van (negatieve vrijheid, niet naar je werk hoeven), en vrij zijn om (positieve vrijheid, naar je werk kunnen). 

Dit onderscheid heb ik overigens niet zelf bedacht. Alle credits gaan naar de 20e-eeuwse filosoof Isaiah Berlin.

Voel je je al een klein beetje vrijer?

Als je denkt aan hoe jij de vrijheid hebt om naar je werk te gaan, voor jouw familie te zorgen, keuzes te maken die goed zijn voor de wereld, goed voor jezelf te zorgen, een tuin te onderhouden, jouw huis schoon te houden… enz. enz.

We vergeten het vaak omdat het voor ons zo vanzelfsprekend is. Natuurlijk “kun je je eigen huis schoon maken”!’ Het is bijna om te lachen. Maar is ook bijna om te huilen, want genoeg mensen op deze aarde hebben geen eigen huis, of zijn zo ziek dat ze het niet goed kunnen schoonhouden.

Dus laten we onze zegeningen tellen. Als je weinig vrijheid van ervaart (negatieve vrijheid), ervaar je waarschijnlijk wel veel positieve vrijheid (de vrijheid tot / om).

Bovendien: veel van die verantwoordelijkheden en verplichtingen hebben we zelf gekozen. Jij wilde een familie starten. Jij wilde die opleiding doen. Jij wilde wat goeds doen voor de wereld. Jij wilde deze baan.

Toegegeven, soms halen we onszelf iets te veel verantwoordelijkheden op de hals. Dan is het beter om wat hooi van de vork af te nemen. Een stapje terug te doen. Je weet het als jij die persoon bent! 😉

Ach, vaak is het maar net van welke kant je het bekijkt. De negatieve vrijheid van verplichtingen. Of de positieve vrijheid van het jezelf kunnen veroorloven even helemaal niets te doen. Twee zijden van dezelfde munt.

Positieve vrijheid vind ik vaak net iets mooier uitgedrukt. Het raakt mijn hart op een positievere manier. Negatieve vrijheid is een opluchting (‘Even dat weekendje zonder de kids!’). Positieve vrijheid is een hartenwens (‘Je wilt zo graag dat prachtige, liefdevolle gezin creëren’).