Het verschil tussen grenzen en oordelen
Een cliënte vroeg mij naar het verschil tussen grenzen een oordelen. Inderdaad een interessant onderwerp waar concepten in de war kunnen raken. En waar je uiteindelijk niet meer weet wat nou goed en fout is. Wat je nou wel of juist niet moet doen.
We beginnen met het simpele antwoord. En daarna ga ik in op de meer verwarrende aspecten, en ontwarren we die.
Oordelen kan goed zijn
Oordelen hebben een slechte reputatie. Niemand vind het leuk om lui, dom of lelijk genoemd te worden door een ander (of door jezelf!). En nodeloos negatieve gedachten denken over alles om ons heen, brengt onszelf ook niet in de beste stemming. Dus pas op.
Maar die slechte reputatie doet geen recht aan óók hoe belangrijk oordelen kunnen zijn. Laten we daar eerst mee beginnen.
De woordenboekdefinitie van een oordeel, is gewoon dat het een mening is. (bron: VanDale)
Heb je gisteren een vriendin gecomplimenteerd op haar huisinrichting? Een oordeel. Vind je dat er heel snel iets gedaan moet worden aan de klimaatcrisis? Een oordeel. Vind je je partner een fantastisch persoon? Oordeel. Vind je pesten op de werkvloer niet oké? Oordeel.
Oordelen zorgen ervoor dat we weten wat we willen. Waar we achter staan. En waar we voor op willen komen. Gooi dus niet het kind met het badwater weg. Oordelen kunnen een belangrijk doel dienen.
Een grens begint met een oordeel
Ja, een grens is deels een oordeel. Zo’n goede die je nodig hebt om door het leven te navigeren.
Grenzen gaan namelijk over hoe jij behandeld wilt worden door anderen. En ook over hoe jij niet behandeld wilt worden. Natuurlijk heb je daar een mening voor nodig.
Je vindt het fijn als iemand je met respect behandeld. Je stelt het niet op prijs als iemand je uitscheldt. Je wilt eerlijk en met vriendelijkheid behandeld worden. En als iemand jou een achterbakse streek levert… nou ja, dan vind je dat achterbaks.
Zomaar een paar simpele oordelen die je nodig hebt om jouw grenzen aan te geven.
Verwarring en verduidelijking
Maar waarom dan de verwarring tussen grenzen en oordelen? Soms kunnen de twee best rommelig met elkaar overlappen.
Het belangrijkste om hier te onthouden is dat je het oordeel dat vooraf gaat aan de grens, niet per se hoeft te uiten.
Vond je iets een achterbakse streek? Vergelijk:
“Wat een achterbakse streek van je. Ik wist ook eigenlijk wel dat jij een oneerlijk persoon bent. Daar ben ik dus echt niet van gediend.” (Dit zijn onconstructieve oordelen)
Of:
“Het kwets mij als jij achter mijn rug om negatieve dingen over mij zegt. Als je een probleem hebt met me, wil je het dan vanaf nu direct met mij bespreken?” (Dit is het respectvol aangeven van een grens)
Een situatie die extra verwarring oproept:
Stel dat je niet zo goed bent in jouw grenzen opmerken en/of aangeven. Geregeld gaat er iemand een grens over bij je. Je durft geen nee te zeggen. Of je kan het moeilijke onderwerp maar niet aansnijden.
Dan heb je genoeg tijd om - stilletjes in je eigen geest - op die ander te vitten.
Je had een vriendelijke grens kunnen stellen met je man: “Ik wil niet meer het merendeel van ons huishouden op mij nemen.” Maar in plaats daarvan denk je elke dag uitvergrote oordelen die op de man spelen: “Hij doet ook niets!”, “Hij zegt dat ie feministisch is, maar ho maar!” en “Mannen zijn lui en egoïstisch!”.
Al die opgestapelde wroeging uit zich dan in steeds overdrevenere oordelen. Een valkuil.
Je moet dan een stapje terug nemen. Wat zijn eigenlijk de feiten? En wat is de grens die ik wil aangeven? Hoe geef ik die grens duidelijk en vriendelijk aan?
Tips voor liefdevolle grenzen
Wil je het allemaal graag zo liefdevol en ‘spiritueel mogelijk’ houden? Lekker in de lichte vibes blijven terwijl je grenzen zet? Bekijk dan deze tips:
Tip: Blijf bij jouw eigen ervaringDurf je kwetsbaar op te stellen (mits het een veilige relatie is). Wat doet het met je als deze grens overgegaan wordt? Maakt het bijvoorbeeld dat jij je ongeliefd voelt? Vertel het de ander. Dat opent het gesprek om elkaar juist te begrijpen en te vinden.Wees je er ook van bewust dat het jouw ervaring is dat jij je ongeliefd voelt. Hoe de ander zich echt op dat moment naar jou toe voelde… kan je vragen. Dus dat oordeel dat jij snel klaar had? Dat jouw partner achteloos handelde, niet aan jou dacht? Fact check het.
Tip: Oordeel niet over de persoon, maar over het gedrag.Heel belangrijke tip. We doen allemaal stomme dingen. Ja toch? Maar we doen nooit 100% fout en 0% goed. Dus het is gewoon veel accurater om te zeggen: “Ik vind het onrespectvol als jij X doet.” In plaats van “Jij bent onrespectvol.”
Tip: Wees je ervan bewust dat de ander een autonoom en vrij persoon is.Jij hebt jouw mening en grenzen. En zo ook de ander. Respecteer dat.Dus niemand móet naar jou luisteren. Niemand móet doen wat jij zegt. Niemand móet vinden wat jij vindt.Voorbeeld: Misschien vind jij het onrespectvol en ondermijnend als een vriend kritische grappen over je maakt. Daar hoeft die vriend het niet mee eens te zijn: hij of zij is misschien opgegroeid in een gezin waar dat heel normaal was, en juist een teken van betrokkenheid en liefde. Agree to disagree. Maar vervolgens is het wel aan die vriend om te besluiten om misschien toch maar op te houden met die grappen over jou. En als zij er niet mee willen stoppen, mag dat. Dan is het aan jou om te besluiten of je nog wel vrienden wilt blijven.Je kunt dus allebei verschillend oordelen, elkaar wat dat betreft vrij laten, en tegelijkertijd elkaars grenzen respecteren.
Maar onthoud: soms is een oordeel trekken en een grens aangeven, gewoon het meeste liefdevolle om te doen.
Voor jezelf. En ook voor de ander die daardoor de consequenties van hun gedrag kan leren. En voor jullie om wellicht de relatie te kunnen onderhouden/herstellen. Want troebele communicatie en wroeging creëren barsten in een relatie. Een relatie heeft grenzen nodig. Jij hebt grenzen nodig.
Kortom: durf jouw eigen oordelen te vellen over het gedrag van anderen. Zodat je anderen kunt laten weten hoe je wel en niet behandeld wilt worden. Zet jouw grenzen - waar mogelijk - op vriendelijke en respectvolle wijze. Voor jezelf, de ander en jullie relatie.
